Alpay Ekler, 3 Ocak 1964 yılında Üsküdar’da dünyaya gelmiştir. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yabancı Diller Bölümü mezunudur. 1989’da Ümraniye’de “Tiyatro Merdiven”i kurdu. Tiyatro Merdiven’in amatör olarak faaliyet gösterdiği 2000 yılına kadar “Virüsün Adı Yok”, “Bayır Turbunun Türküsü”, “Oyunlar ve Yaşayanlar”, “Sorgu”, “Kanrevanmaraş” oyunlarını yönetti ve müziklerini yaptı. “Işığın Ağıtı” ve “Savaş Oyunu” adlı oyunları yazdı. Daha sonra Çocuk Tiyatrosu ve kuklayla ilgilendi. “Maymunun Hediyesi”, “İlaçlar Mikroplara Karşı” adlı kukla oyunlarını yazdı müziklerini besteledi.
Dedesi Münir efendinin çırağı Kuklacı, ortaoyuncu ve Karagöz ustası Hayali İhsan Dizdar’a çırak oldu. 1996 yılında profesyonel olarak “Karagöz” oynatmaya başladı. Çocuk Vakfı Karagöz Okulu’nda Aşıklar oyununu güncelleyerek birinci oldu. Yurt dışında ve yurt içinde çeşitli festivallere katıldı. Karagöz tasvirlerinin yapımında doğal boyaların kullanılmasını tekrar gündeme getirip bu konuda keşifler yaparak, makaleler yayınladı. Doğal boyaların Karagöz derisine uygulanması ile ilgili İsrail’de, İstanbul Paint 2001 fuarında ve Bursa Karagöz Evi’nde atölyeler yaparak diğer sanatçılarla bilgilerini paylaştı.
2002 yılında tekrar “Tiyatro Merdiven”e döndü. (2007) “Soyunun Savaşa” adlı oyunu yazdı, Aşk Grevi adlı oyunu yönetti (2008). Hıyarapol adlı oyunu yazdı yönetti ve müziklerini yaptı. (2011)”Ne Oldu Bize” adlı oyunu yazdı yönetti. (2012)”Mada” adlı oyunu yazdı, oyun Tiyatro Merdiven’de Ruşen Gülen rejisi ile sahnelendi. (2013) Büchner’in Woyzeck adlı bitmemiş oyununun tüm müsveddelerini çevirerek yeni bir metin oluşturdu ve Tiyatro Merdiven de sahneledi.İstanbul Büyükşehir Belediyesi bünyesindeki Gösteri Sanatları Merkezi’nde 8-12 yaş grubunda “Aşkın Gözü Kördür”, “Bizim aklımız Ermez”, “Bu da Bizim Hamlet”, “İletişim Parodileri” adlı oyunları yazdı ve yönetti. Yine Gösteri Sanatları Merkezi’nde “Sürgün” ve “Bir Gül Koşusu” adlı oyunları yönetti. Özel talep üzerine Üstün İnanç’ın İbrahim Müteferrika adlı oyununu yönetti, dekor ve kostümlerini yaptı.
Kurduğu atölyede hem ürünler verdi hem de yeni sanatçıların yetişmesi yolunda olanak sağladı. Hem oynatım hem yapım anlamında ahşap Türk kuklası geleneğini tekrar canlandırdı.
Çocuklar için “Karagöz Ay’a Gidiyor”, “Karagöz Plaj Bekçisi”, “Karagöz Kitap Kurdu”, “Karagöz Ağaç Dikiyor”, “Ava Giden Avlanır” adlı modern Karagöz oyunlarını yazdı ve müziklerini besteledi. Karagöz ve Kukla Sanatçıları Bülent Aksu, Ruşen Gülen, Deniz Karalar, Enis Ergün, Göher Ergün, Ata Camuz, M. Emin Taşdemir, Özgür Atkın, Sibel Tomaç, Emine Camuz, Gürkan Sinan, Recep Fatih Tezol, Ahmet Özturan, Adil Kıdıl, Eşref Büyüksouoğlu, Levent Çelik, Selçuk Delipınar, Korhan Özbudak, Nazlı Miraç Ümit ve Yücel Özdemir’i yetiştirmiştir.
2000-2006 yılları arasında İstanbul Büyükşehir Belediyesi bünyesindeki Gösteri Sanatları Merkezi’nde kukla-Karagöz yapım ve oynatım dersleri vermiştir. Kocaeli Üniversitesi ve Beykent Üniversitesi sahne sanatları bölümlerinde yaptığı görev süresince Karagöz ve kukla sanatını üniversitelere taşımış, örgün eğitim sisteminde farkındalık yaratmıştır.
2005 yılında Uluslararası Kukla Birliği UNIMA Milli Merkezi tarafından “En Başarılı Kukla ve Karagöz Sanatçısı” seçilmiştir. Sanatçı ayrıca 2001-2003 yılları arasında İstanbul Şehir Tiyatroları Repertuvar Kurulu üyeliği de yapmıştır. 2008 Yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan “Gölgenin Renkleri” adlı kitabın Tasvir tasnifinde ekspertiz olarak çalışmış ve Karagöz Tasvir sanatı adlı makalesi ile yayına katkıda bulunmuştur. 2008 yılında UNIMA Milli Merkezi İstanbul şubesinin kurucularındandır. UNIMA Türkiye Milli Merkezi Başkanlığını (2016) yapmıştır. Karagöz Sanat Dergisi’nde yayın kurulunda görev almıştır. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Karagöz Derneği, UNIMA İstanbul Şubesi, İstanbul Rumeli Üniversitesi ve İSYAP öncülüğünde gerçekleştirilen Genç Karagözcüler projesinde dersler vermiştir.
Karagöz’ün aslen yetişkinlere yönelik bir oyun olduğunu, Karagöz sanatının yalnızca bir performans sanatı değil, aynı zamanda edebiyat, resim ve musiki ile sıkı ilişkisini vurgulamak amacıyla, ilk olarak “Tedbirini terkeyle; takdir Hüda’nındır – Tasavvufi Karagöz” gösterisini, ardından Anadolu mutasavvıfı, Türkçe şiirin öncüsü ve halk şairi Yunus Emre’nin hayatını bir drama metni olarak yeniden kaleme aldı. Metaforik, felsefi ve soyut sahneler ve metafizik olaylar için, daha önce bestelenmemiş nefesler, Levent Çelik tarafından bu oyun için bestelenmiş, “Hayal Perdesinde Yunus Emre” oyununu Alpay Ekler’in öncülüğünde Karagöz tarihinde önemli bir yere oturmuştur.
2022 yılında, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından “Yaşayan İnsan Hazinesi” ilan edilmiştir.
Somut Olmayan Kültürel Mirasımız Karagöz sanatının günümüzde niteliğinin ve sanatçı sayısının yükselmesi için büyük mücadeleler vermiş, sanatçı kimliğinin yanı sıra araştırmacı bir kimliğe sahip olan Alpay Ekler, Karagöz ve tasvir sanatı konularında bildiriler hazırlamış, makaleler yazmış, çeviriler yapmış ve çeşitli araştırmalarda bulunmuş, birçok ezberi bozmuş ve tarihi katkıları ortaya koymuştur.
25 Ağustos 2022 tarihinde vefat ettiği son ana kadar, hem sanatını hem de UNIMA Türkiye Milli Merkezi İstanbul Şubesinin Başkan Yardımcılığı, Karagöz Derneği Sanat Kurulu üyeliği, Karagöz Sanat Dergisi Yayın Kurulu üyeliği ve Genç Karagözcüler projesindeki eğitmenlik görevlerini aktif olarak sürdürmüştür.